Và đã thành thông lệ, cứ vào ngày 14-15 tháng Giêng âm lịch hàng năm, các dòng họ ở phường Hải Bình lại tề tựu đông đủ con cháu để tổ chức lễ tế tổ (hay còn gọi là tế Họ). Cùng với đó là không gian cờ hoa rợp trời, trống hội râm ran của các nhà thờ họ khiến cho không khí gặp mặt anh em, họ hàng đầu năm cùng vui chén rượu như nhộn nhịp, ấm áp hơn. Không chỉ người ở gần mà hầu hết con cháu trong dòng họ trên mọi miền đất nước đều ghi nhớ truyền thống này và đều cố gắng sắp xếp để về quê ngày giỗ Tổ.

Lễ tế Tổ đầu xuân thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc ta. Vì vậy đây là dịp để con cháu tìm về cội nguồn, tri ân Tổ Tiên, gặp gỡ anh em để ôn lại lịch sử truyền thống của dòng họ. Qua đó giáo dục con cháu, xây dựng mối đoàn kết anh em trong dòng họ, tri ân Tiên Tổ "góp phần xây dựng Văn hóa dòng họ phát triển bền vững”. Bên cạnh đó, lễ tế Tổ còn là dịp để tôn vinh các gia đình đã có những đóng góp, làm rạng danh dòng họ và khen thưởng các cháu học sinh, sinh viên có thành tích trong học tập.
Lễ tế tổ kéo dài trong một đêm và một ngày: Đêm 14 (còn gọi là tế yết) và ngày 15 tháng giêng (còn gọi là tế đại) được tổ chức rất trang nghiêm, hoành tráng, với nhiều chương trình lễ hội truyền thống đặc sắc để tỏ lòng thành kính, tri ân, tưởng nhớ Tổ tên. Tham dự lễ tế Tổ giúp tâm hồn con người thư thái tĩnh lặng hơn, gác lại mọi xô bồ trong cuộc sống hàng ngày. Ở đây sẽ không có phân biệt giàu sang, địa vị mà tất cả có một "mẫu số chung" đều là thành viên của dòng họ. Vì vậy, có một sự trật tự, tự giác trong công tác chuẩn bị và cũng như tổ chức lễ tế Tổ. Không ai bảo ai, ai có công góp công, già, trẻ, trai gái đều bắt tay vào công việc cốt sao cho lễ tế được trang nghiêm, hoàng tráng nhất.

(một số hình ảnh nhà thờ họ ở phường Hải Bình)

Năm nay, năm 2021 do dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp; Thực hiện chỉ đạo của Ban chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 phường Hải Bình về triển khai các biện pháp phòng chống dịch trong công tác tổ chức tế Tổ nên các dòng họ trên địa bàn phường sẽ tổ chức tinh giản, gọn nhẹ. Chỉ tập trung không quá 30 người để tế Tổ. Tại nhà thờ các dòng họ sẽ trang bị đầy đủ nước rửa tay sát khuẩn, khẩu trang y tế, và tuyên truyền tất cả mọi người đến thắp hương bái tổ phải thực hiện nghiêm khẩu hiệu “5K” của Bộ y tế. Trong quá trình tế Lễ các dòng họ cũng không sử dụng chiêng, trống, loa đài…ồn ào, không tổ chức ăn uống linh đình. Bên cạnh đó các dòng họ cũng vận động con, em, người thân ở xa không nên về quê tế Tổ năm nay để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh.

Có thể nói Lễ tế tổ đầu xuân tại các dòng họ trên địa bàn phường Hải Bình đã có từ bao đời nay. Trải qua nhiều biến thiên của lịch sử, thay đổi của cuộc sống, lễ tế Tổ Rằm tháng Giêng vẫn được các họ tộc lưu giữ. Nó đã ăn sâu vào tâm khảm mỗi người. Đó là cách để con cháu bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với Tổ tiên, nguồn cội của mình để từ đó phấn đấu tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày. Để phát huy ý nghĩa tốt đẹp ấy, lễ tế tổ năm nay vẫn được tổ chức nhưng để đảm bảo sức khoẻ của tất cả các thành viên trong dòng họ, lễ tế Tổ sẽ được tổ chức tinh giản, gọn nhẹ phù hợp với yêu cầu phòng chống dịch bệnh. Nhưng Dù tổ chức theo hình thức nào thì " thờ cúng và nhớ ơn tổ tiên" vẫn là cốt lõi mà tất cả các dòng họ hướng tới. Nên những ai ở xa, ở gần không đến nhà thờ họ trong dịp này được thì vẫn có thể thắp một nén "tâm nhang" trong lòng dâng lên các vị tiên tổ. Quan trọng vẫn là tấm lòng thành của con cháu đối với tổ tiên, ông bà.

VĂN HOÁ PHƯỜNG HẢI BÌNH